YARGITAY 5. HUKUK DAİRESİ'NİN YARGI YERİ BELİRLEMESİ KARARI - BANKA KREDİ SÖZLEŞMELERİNDEN KAYNAKLANAN ALACAK DAVASI VE İCRA TAKİBİNDE YETKİLİ MAHKEME

6100 sayılı Kanun'un 6’ncı maddesi gereğince bir davada genel yetkili mahkeme, davalının yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesidir. Aynı Kanun'un 10. maddesinde sözleşmeden doğan davalar için, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinin de yetkili olduğu belirtilmiştir ki bu da özel yetkiye ilişkin bir düzenlemedir. Ayrıca 6098 Kanun'un 89 uncu maddesi uyarınca para alacağına ilişkin davalarda aksi kararlaştırılmadıkça para borcu alacaklının yerleşim yerinde ödenmesi gerektiğinden alacaklının bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir. Dolayısıyla dava, davacının seçimine göre, hem genel ve hem de özel yetkili mahkemede açılabilir.

6502 sayılı Kanun'un 73’üncü maddesinin beşinci fıkrasında tüketici davalarının, tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesinde de açılabileceği belirtilmişse de bu kural 6100 sayılı Kanun'un yetkiye ilişkin kurallarının yanında bir ek yetki kuralıdır.

Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer.

6100 sayılı Kanun'un 10’uncu maddesi uyarınca sözleşmeden doğan davaların sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabileceğinin düzenlendiği, 6098 Kanun'un 89’uncu maddesi uyarınca ise para alacağına ilişkin davalarda aksi kararlaştırılmadıkça para borcunun alacaklının yerleşim yerinde ifa edileceğinin belirtildiği, bu nedenle alacaklının bulunduğu yer mahkemesi de yetkili olup davacı tercih hakkını bu yönde kullandığından, uyuşmazlığın İstanbul 9. Tüketici Mahkemesinde görülerek sonuçlandırılması gerekir.

YARGITAY 5. HUKUK DAİRESİ'NİN 24.06.2024 TARİH, 2024/4317 ESAS VE 2024/7502 KARAR SAYILI İLAMI

MAHKEMESİ : Tüketici Mahkemesi

SAYISI : 2023/787 Esas, 2024/132 Karar

I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR

A. İstanbul 9. Tüketici Mahkemesinin 24.03.2023 Tarihli ve 2022/279 Esas, 2023/255 Karar Sayılı Kararı

Tüketici davalarının tüketicinin ikametgahı mahkemesinde de açılabileceği, davalının dava tarihindeki yerleşim yerinin Tepekent Mahallesi 25312. Sokak No:6 Selçuklu/Konya olduğu, davalının süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesi ile yetkili mahkemeyi Konya Mahkemeleri olarak gösterdiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.

B. Konya 2. Tüketici Mahkemesinin 21.02.2024 Tarihli ve 2023/787 Esas, 2024/132 Karar Sayılı Kararı

Davacı alacaklının istemi kredi sözleşmesinden kaynaklanan para alacağı olduğuna göre 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 89 uncu maddesi gereğince para borcu alacaklıya götürülerek ödenmesi gereken borçlardan olduğundan davacının ikametgahı mahkemesinin yanında 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un (6502 sayılı Kanun) 73 üncü maddesinin beşinci fıkrası gereğince davalı tüketicinin yerleşim yeri mahkemesi veya icra dairesi ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 14 üncü maddesi uyarınca bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkili olup, sayılan tüm bu hallerin kesin yetki hali olmadığı, davacı alacaklının seçimlik yetkili yerlerden birisinde takip yapabilecek ve dava açabilecek olup davacı alacaklı tarafından seçimlik yetkili yerlerden birinde dava takip yapılmadığında veya dava açılmadığında ise, davalı borçlu süresinde ve 6100 sayılı Kanun'unda öngörülen düzenlemeye uygun şekilde icra dairesinin veya mahkemenin yetkisine itiraz ederek seçimlik yetkili yerlerden birinin yetkili olduğunu ileri sürebileceği, somut olayda davacının merkezi İstanbul olup, borcun ifa edileceği yer itibariyle belirli bir yer sözleşmede belirlenmediğinden davacının merkezi itibariyle İstanbul Mahkemesi yetkili olduğu, davalı tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu Konya Mahkemeleri de yetkili bulunduğu gibi, taraflar arasında yapılan tüketici kredisi sözleşmesinin yapıldığı bankanın şubesinin bulunduğu yer mahkemesi de yetkili bulunduğu, bir dava için birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı, bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahip olduğu, davacı davasının bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiç birisinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açar ise, o zaman seçme hakkı davalı tarafa geçeceği, davacının yerleşim yeri mahkemesi İstanbul olup, davacı taraf dava açma hususunda hakkını bu yerde kullandığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.

II. GEREKÇE

A. Uyuşmazlık

Uyuşmazlık, taraflar arasındaki alacak davasında yetkili mahkemenin belirlenmesi istemine ilişkindir.

B. İlgili Hukuk

1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.

2. 6100 sayılı Kanun’un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ncı maddesi şöyledir:

“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”

3. 6100 sayılı Kanun’un “Sözleşmeden doğan davalarda yetki” başlıklı 10 uncu maddesinin şöyledir: “Sözleşmeden doğan davalar, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabilir.”

4. 6100 sayılı Kanun’un “Şubeler ve tüzel kişilerle ilgili davalarda yetki” başlıklı 14 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:

“Bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir.”

5. 6502 sayılı Kanun’un 73 üncü maddesinin beşinci fıkrası şöyledir:

“Tüketici davaları, tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesinde de açılabilir.”

6. 6098 sayılı Kanun'un “İfa yeri” başlıklı 89 uncu maddesi şöyledir:

“Borcun ifa yeri, tarafların açık veya örtülü iradelerine göre belirlenir. Aksine bir anlaşma yoksa, aşağıdaki hükümler uygulanır;

1. Para borçları, alacaklının ödeme zamanındaki yerleşim yerinde,

2. Parça borçları, sözleşmenin kurulduğu sırada borç konusunun bulunduğu yerde,

3. Bunların dışındaki bütün borçlar, doğumları sırasında borçlunun yerleşim yerinde, ifa edilir.

Alacaklının yerleşim yerinde ifası gereken bir borcun doğumundan sonra alacaklının yerleşim yerini değiştirmesi sebebiyle ifa önemli ölçüde güçleşmişse borç, alacaklının önceki yerleşim yerinde ifa edilebilir.”

C. Değerlendirme

1. 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi gereğince bir davada genel yetkili mahkeme, davalının yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesidir. Aynı Kanun'un 10. maddesinde sözleşmeden doğan davalar için, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinin de yetkili olduğu belirtilmiştir ki bu da özel yetkiye ilişkin bir düzenlemedir. Ayrıca 6098 Kanun'un 89 uncu maddesi uyarınca para alacağına ilişkin davalarda aksi kararlaştırılmadıkça para borcu alacaklının yerleşim yerinde ödenmesi gerektiğinden alacaklının bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir. Dolayısıyla dava, davacının seçimine göre, hem genel ve hem de özel yetkili mahkemede açılabilir.

2. 6502 sayılı Kanun'un 73 üncü maddesinin beşinci fıkrasında tüketici davalarının, tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesinde de açılabileceği belirtilmişse de bu kural 6100 sayılı Kanun'un yetkiye ilişkin kurallarının yanında bir ek yetki kuralıdır.

2. Dosya kapsamından, davacı vekilince müvekkili banka ile davalı arasında imzalanan Tüketici Kredisi Sözleşmesi gereği davalı lehine kredi ve Bankacılık İşlemleri Sözleşmesi gereği ise kredi kartı hesabı kullandırıldığını, kredi kartı borçlarının zamanında ödenmediğinden 06.02.2020 tarihinde davalıya ihtarname çekilerek hesap kat edildiğini, ihtarnamenin tebliğ edildiğini, kredi borçlarının zamanında ödenmediğinden 29.01.2020 tarihinde davalıya ihtarname çekilerek hesap kat edildiğini, ihtarnamenin tebliğ edildiğini, bu nedenlerle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla kredi kartı borcu için 2.712,01 TL asıl alacak, 233,78 TL akdi faiz, 67,73 TL vergi, 1.354,71 TL temerrüt faizi olmak üzere toplam 4.368,23 TL'nin dava tarihinden asıl alacağa işleyecek olan %20,4 temerrüt faizi ile, kredi borcu için 7.918,66 TL asıl alacak, 1.467,21 TL akdi faiz, 650,27 TL vergi, 1.783,88 TL'nin dava tarihinden asıl alacağa işleyecek olan %31,2 temerrüt faizi ile davalıdan alınarak tarafına ödenmesine karar verilmesini talep ettiği, davalı vekilince ise müvekkil ile davacı banka tarafından yapılan sözleşmenin esasen hukuken geçersiz olduğunu, müvekkil hakkında verilen algılama güçlüğü ile ilgili olarak verilmiş bir özürlü engelli raporu bulunduğunu, müvekkilin davacı banka ile herhangi bir sözleşme imzalama ehliyeti olmadığını, bu çerçevede tüketici konumunda olan müvekkilin iradesinin aydınlanmış olması ve sözleşmenin tüm sonuçları hakkında bilgi sahibi olması gerekirken bunun mümkün olmadığını, müvekkilinin böyle bir sözleşme imzalama iradesi de bulunmadığını, müvekkilin davacı bankaya herhangi bir ad altında borcu da bulunmadığını, bu nedenlerle davanın öncelikle usulden olmadığı takdirde esastan reddine karar verilmesini talep ettiği, bu hali ile taraflar arasında sözleşme ilişkisi bulunduğunun itilafsız olduğu anlaşılmaktadır.

3. Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer.

4. Somut olayda, davanın İstanbul 9. Tüketici Mahkemesinde açıldığı, davacı alacaklının genel merkezinin bulunduğu yerin Şişli/İstanbul olduğu, 6100 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi uyarınca sözleşmeden doğan davaların sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabileceğinin düzenlendiği, 6098 Kanun'un 89 uncu maddesi uyarınca ise para alacağına ilişkin davalarda aksi kararlaştırılmadıkça para borcunun alacaklının yerleşim yerinde ifa edileceğinin belirtildiği, bu nedenle alacaklının bulunduğu yer mahkemesi de yetkili olup davacı tercih hakkını bu yönde kullandığından, uyuşmazlığın İstanbul 9. Tüketici Mahkemesinde görülerek sonuçlandırılması gerekir.

III. KARAR

Açıklanan sebeplerle;

6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince İstanbul 9. Tüketici Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,

24.06.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.

5. Hukuk Dairesi-2.pdf

PDF dosyasını indir • 5.17MB