DEPREM

İDARENİN HİZMET KUSURU NEDENİ İLE TAM YARGI DAVASI

Tam yargı davası; idari işlem veya eylemlerden dolayı kişisel hakları ihlal edilenler tarafından idareye karşı, maddi ve manevi zararının tazmini amacıyla açtığı bir idari dava türüdür. Tam yargı davası, idari yargı düzenimizdeki ikinci dava türüdür. Tam yargı davası, İYUK madde 2/1-b’de “İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel haklan doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan” dava olarak tanımlanmaktadır. Tam yargı davasında uyuşmazlık konusu, belli bir miktar para alacağını oluşturmaktadır. Bu para alacağının idare tarafından ödenmesi istenmektedir. Bu tazminat istemi idarenin kusurlu-kusursuz eylem ve işlemlerinden doğan zararların tazminine yönelik olmaktadır. Burada idarenin bir işlemi nedeniyle uğranılan zararın tazmini istenildiği gibi, denetim görevini tam olarak yerine getirmemesi ya da hiç yerine getirmemesi nedeni ile deprem nedeni ile oluşan zararların tazmini, sağlık hizmetlerinin görülmesi sırasındaki hizmet kusurlarından kaynaklanan zararların tazmini ya da idarenin gerekli bakım onarım işlerini yapmadığından doğan zararların tazmini de istenilebilmektedir.

Tam yargı davalarında göze çarpan husus istenilen tazminat miktarının tespitidir. Bu tespit davacı tarafından yaptırılmış olsa bile mahkemece gerekli görülmesi halinde bilirkişi ve gerekiyorsa keşif incelemesi yapılarak idarenin kusur durumuna göre gerçek zarar tespit edilebilir. Manevi tazminatın tespiti ise olayı niteliği davanın taraflarının ekonomik ve sosyal durumu, olaydan gerçekleşen durum (ölüm, yaralama, yıkım vs) dikkate alınır.

İdari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları ihlal edilenler tam yargı davası yoluna başvurarak uğramış oldukları zararların giderilmesini talep ederler. İdare, bilerek ya da bilmeyerek, kusurlu ya da kusursuz yapılan bir takım işlem ve eylemler yoluyla çeşitli zararlara neden olabilir. İdarenin faaliyetleri neticesi ortaya çıkan bu zararlar, kişilerin malvarlıklarına yönelik olabileceği gibi kişilik haklarına yönelik de olabilir. İdarenin faaliyetleri sonucu meydana gelen her türlü zararın yine idarece tazmin edilmesi gerekmektedir. İdari yargıda tazminat davalarının kaynağı, Anayasamızın 40, 125 ve 129. maddeleridir.

Tam yargı davaları idari işlem ve eylemlerden kaynaklı zararların giderilmesi amacıyla açıldığı için dava açmadan önce idarenin durumunun saptanması, idare ile uyuşmazlığın belirlenmesi gerekir. İdari eylemden kaynaklı tam yargı davası açmak için idareye başvuru şarttır. Zarar görenin başvurusu üzerine idare bir ön karar alır. İptal işlemlerinde gerek duyulmayan ön karar yani bu amaçla idareye başvurma şartı, eylemden tam yargı davalarında gerek görülmektedir.

İdare hukukunda tam yargı davası açma süresi, zarara yol açan işlem veya eylem ile zararın kapsamının tam olarak öğrenilmesinden itibaren işlemeye başlar.

İdari eylemler nedeniyle idari yargıda doğrudan tam yargı davası açma süresi :

İdari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka suretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gereklidir. Bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren dava açma süresi içinde tam yargı davası açılabilir. İdare, istek hakkında 30 gün içinde cevap vermediği takdirde bu durum zımmen red sayılır ve 30 günlük sürenin sonundan itibaren, 60 günlük dava açma süresi içinde tam yargı davası açılabilir. Bunun yanı sıra idare talebinizi reddettiğine dair cevap verir ise bu cevabın size tebliğinden itibaren 60 gün içerisinde yetkili idare mahkemesinde tam yargı davası açılabilecektir. İdare tarafından net bir cevap verilmezse dava açma süresi başlamaz. Ama bu süre 4 ayı geçemez.

Şu aşamada yazımızın hazırlandığı 09.08.2023 tarihi itibari ile 6 Şubat Depremleri nedeni ile oluşan zararların idareden tazmini amacı ile idareye başvurmak için 6 aydan kısa bir zaman kalmış bulunmaktadır.

Olası hak kayıplarının oluşmaması amacı ile bir avukattan yardım almak sizin yararınıza olacaktır.

Saygılarımla...