MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVASI, OBJEKTİF DAVA BİRLEŞMESİ, TEMYİZDE KESİNLİK SINIRI

Davacı aynı olaydan kaynaklanan zarar nedeniyle davalı Hazineye karşı olan birden fazla talebini (maddi ve manevi tazminat) aynı davada birleştirmiştir. Objektif dava birleşmesi olarak adlandırılan bu durumda taleplerin her biri ayrı dava olmakla birlikte, tek bir eylemden kaynaklandığından ve görünüşte tek bir hüküm bulunduğundan temyizde kesinlik sınırının tespiti için temyiz edilen maddi ve manevi tazminat tutarlarının toplamları esas alınmalıdır.

Hukuk Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sırasında, davanın maddi ve manevi tazminat istemini içerdiği, her iki istemin davaların yığılmasına konu olsa bile, her birinin ayrı dava olma özelliğini yitirmediği, maddi ve manevi tazminat istemlerinin ayrı kalemler olduğu, çoğu zaman tahkikatlarının ve delillerinin toplanma aşamalarında da farklılık bulunduğu, maddi ve manevi tazminata hükmedilebilme koşullarında da farklılık olduğu, maddi ve manevi tazminat taleplerinin iki ayrı dava olduğu, kesinlik sınırının belirlenmesinde maddi ve manevi tazminat miktarlarının ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiği, bu nedenle manevi tazminat talebi yönünden temyize konu edilen kararın miktar itibari ile temyizi kabil nitelikte olmadığı belirtilmişse de, bu görüş Kurul çoğunluğu tarafından yukarıda açıklanan nedenlerle benimsenmemiştir.

YARGITAY HUKUK GENEL KURULU'NUN 20.12.2023 TARİH, 2023/775 ESAS VE 2023/1294 KARAR SAYILI İLAMI

MAHKEMESİ : Yargıtay 4. Hukuk Dairesi (İlk Derece Mahkemesi Sıfatıyla)

SAYISI : 2021/26 E., 2022/85 K.

KARAR : Davanın esastan reddine

1. Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı Yargıtay 4. Hukuk Dairesince ilk derece mahkemesi sıfatıyla yapılan yargılama sonunda, davanın esastan reddine karar verilmiştir.

2. Karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği düşünüldü:

I. YARGILAMA SÜRECİ

Davacı İstemi

4. Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Hatay Polis Meslek Eğitim Merkezindeki eğitimini tamamladığını, eğitim bittiğinde sağlık raporları henüz Ankara'dan gelmediğinden eğitim sonu mülakatına çağrılmadığını, ardından Emniyet Genel Müdürlüğünün yazısı ile tebliğ edilen 20.03.2017 tarihli Başkanlık makamı oluru ile davacının almış olduğu sağlık kurulu raporlarının Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği’nin Ek-3-I-A maddesine uymadığından bahisle davacı hakkında Polis Meslek Eğitim Merkezi öğrencisi olamayacağına dair karar verildiğini, kurum işleminin iptali amacıyla 07.04.2017 tarihinde Ankara 8. İdare Mahkemesinde iptal davası açtığını, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin Ankara 8. İdare Mahkemesi tarafından yürütmeyi durdurma taleplerinin reddine dair verilen ara kararına itirazlarını haklı görerek 30.11.2017 tarihinde itirazın kabulüne ve işlemin yürütmesinin durdurulmasına karar verdiğini ve davacının 02.07.2018 tarihinde göreve başladığını, manevi tazminat olarak 5.000,00 TL ödenmesi talebiyle ön başvuru yaptığını, idare tarafından cevap verilmeyerek talebin zımnen reddedilmiş olduğunu, zımnen ret işlemi üzerine müvekkilinin Ankara 4. İdare Mahkemesine 2018/1419 Esas sayılı davayı açtığını, ancak maddi tazminat davalarının belirsiz alacak davası olmasına rağmen mahkemece hiç bir değerlendirme ve hesaplama yapılmadan Ankara 4. İdare Mahkemesinin 2018/1419 Esas, 2018/3206 Karar sayılı kararı ile reddedildiğini, Ankara 4. İdare Mahkemesince farklı bir anlam yüklenemeyecek kadar açık ve kesin bir kanun hükmüne aykırı karar veya hüküm verilmiş olması nedeniyle hâkimin hukuki sorumluluğunun tespit edilerek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 1.000,00 TL maddi ve 5.000,00 TL manevi tazminatın tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı Cevabı

5. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davanın zamanaşımına uğradığını, hak düşürücü süre içinde açılmadığını, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 46 ncı maddesinde sorumluluk nedenlerinin sınırlı olarak sayıldığını ve belirtilen sorumluluk nedenlerinden hiçbirinin koşulların oluşmadığını, davacı tarafından sorumluluk nedenlerini ispata yarayacak delil sunulmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.

Özel Daire Kararı

6. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 20.12.2022 tarihli ve 2021/26 Esas, 2022/85 Karar sayılı kararı ile;

“…Hakimlerin verdikleri kararlardan dolayı ilke olarak sorumlu tutulmayacakları esas olmakla birlikte, hakimin bağımsızlığı kadar tarafsızlığını da teminat altına almak amacıyla hukuki sorumluluğunun tespiti özel bir usule tabi tutulmuştur. Kanunun öngördüğü sorumluluk sebepleri sınırlı sayılmıştır (numerus clausus) ve bunların varlığının kabul edilebilmesi için hakimlerin genel olarak kasıtlı veya ağır kusurlu tutum ve davranışlarının varlığı gerekmektedir. Hakimin sorumluluğu nedeniyle dava açılabilmesi için kanunda sayılan sebeplerin varlığı gerekmekte olup, kanunda sayılmayan sebeplerden dolayı tazminat davası açılamaz. Bu tür davalarda davacı, hakimin yargılama faaliyetinin 6100 sayılı HMK'nın 46.maddesinde sayılan sebeplerden birisine girdiğini, yani hakim tarafından hukuka aykırı (haksız) yargısal işlem/eylem yapıldığını, hakimin ağır kusuru veya kastı olduğunu, bundan dolayı zarar gördüğünü ve hakimin davranışıyla zarar arasındaki illiyet (nedensellik) bağının varlığını ispatla yükümlüdür. (... Ejder, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2.cilt, madde 34-125, Ankara 2021, s. 1532,1560,1637) Hakimlerin yargılama faaliyetinden dolayı Devlet aleyhine açılan eldeki tazminat davasında davaya dayanak yapılan olgular özetle; ihbar olunan tarafından harç tamamlatma ve ıslah hakkının tanınmaması, başka mahkemelerce verilen emsal kararlar sunmasına rağmen hukuka aykırı karar verildiği, hakkın yerine getirilmesinden kaçınıldığı, bu nedenle maddi ve manevi zarara uğranıldığı iddiasıdır. 6100 sayılı HMK'nın 46.maddesinde sayılan sebeplere bakıldığında bu sebeplerin tamamının nitelikleri gereği hukuka aykırılık taşıdığı ve hakimin ağır kusuruna (hatta kastına) dayalı olduğu (örneğin; taraf tutma, duruşma tutanağında yazılı olmayan sebeple karar verme, menfaat karşılığı karar verme, kanuna açık aykırılık, adalet dağıtmaktan kaçınma, duruşma tutanağını tahrif vs.) görülmektedir. (... Ejder, a.g.e, s.1556) Davacının ileri sürdüğü hususlar ise 6100 sayılı HMK'nın 46.maddesinde sayılan sınırlı hukuki sorumluluk nedenleri arasında yer almayıp davacı davasını kanıtlayamamıştır. Hal böyle olunca davanın reddine karar vermek gerekmiştir.

Öte yandan HMK’nın 49. maddesi uyarınca, davanın esastan reddi halinde disiplin para cezasına hükmedilmesi gerektiğinden, bu konuda dava konusu olayın gelişim biçimi ve dosyaya yansıyan olgular göz önünde bulundurulmuş, 1.000,00 TL disiplin para cezasının verilmesinin uygun olacağı değerlendirilerek aşağıdaki hüküm kurulmuştur.

HÜKÜM: Yukarıda gösterilen nedenlerle;

1-HMK'nın 46. maddesindeki şartlar oluşmadığından davanın esastan reddine,

2-HMK'nın 49.maddesine göre takdiren 1.000,00-TL disiplin para cezasının davacıdan tahsiline ve hazineye gelir kaydedilmesine,

3-Alınması gereken 80,70 TL maktu karar ve ilam harcının peşin alınan 102,47 TL'den mahsubuna, kalan 21,77 TL'nin istek halinde davacıya iadesine,

4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi uyarınca reddedilen maddi tazminat davası yönünden 1.000,00 TL; reddedilen manevi tazminat yönünden 5.000,00 TL olmak üzere toplam 6.000,00 TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,

5-Yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına…” karar verilmiştir.

Kararın Temyizi

7. Özel Daire kararı süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

II. ÖN SORUN

8. Hukuk Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sırasında öncelikle; davacının dava dilekçesinde, fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak 1.000,00 TL maddi ve 5.000,00 TL manevi tazminat talep ettiği, Özel Dairece davanın reddine karar verildiği, kararın verildiği 20.12.2022 tarihinde, temyiz kesinlik sınırının 6100 sayılı Kanun’un 362 nci maddesi gereğince 107.090,00 TL olduğu gözetildiğinde, temyizde kesinlik sınırının belirlenmesinde talep edilen maddi ve manevi tazminat tutarlarının ayrı ayrı mı yoksa toplamlarının mı dikkate alınması gerektiği, buradan varılacak sonuca göre manevi tazminat miktarı yönünden temyize konu edilen kararın miktar itibari ile temyizi kabil nitelikte olup olmadığı hususu ön sorun olarak tartışılmış ve değerlendirilmiştir.

III. GEREKÇE

Ön sorun yönünden

9. Ön sorunun çözümü için konu ile ilgili kavramların ve yasal düzenlemelerin incelenmesinde fayda bulunmaktadır.

10. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun “Davaların yığılması” kenar başlıklı 110 uncu maddesinde;

“Davacı, aynı davalıya karşı olan, birbirinden bağımsız birden fazla asli talebini, aynı dava dilekçesinde ileri sürebilir. Bunun için, birlikte dava edilen taleplerin tamamının aynı yargı çeşidi içinde yer alması ve taleplerin tümü bakımından ortak yetkili bir mahkemenin bulunması şarttır.” hükmüne yer verilmiştir.

11. Gerekçesi açısından bugün de geçerliliğini koruyan 07.02.1945 tarihli ve 1944/19 Esas, 1945/4 Karar sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere; dava dilekçesinin talep sonucu bölümünde davacı, neye karar verilmesini (başka bir ifade ile davalının neye mahkûm edilmesini) istediğini açıkça yazar. Şüphesiz talebin birden fazla kalemleri kapsaması hâlinde de davacının talep sonucu, asıl talep ve yardımcı (fer'î) talepler olmak üzere iki bölümden oluşur. Davacının birden fazla davasını aynı dava dilekçesi ile açması hâlinde, bu durum “objektif dava birleşmesi” olarak tanımlanır ve davacının, her davaya ait talep sonucunu açıkça ve ayrı ayrı göstermesi gerekir.

12. Doktrinde objektif dava birleşmesi ya da kümülatif dava yığılması olarak adlandırılan bu kurum, 6100 sayılı Kanun’da “davaların yığılması” terimi benimsenerek düzenlenmiştir. Davaların yığılmasının usul ekonomisine ve çelişkili kararlar verilmesini engellemeye hizmet ettiği kabul edilmektedir.

13. Davacının aynı davalıya karşı olan birbirinden bağımsız birden fazla talebini, aralarında bir derecelendirme ilişkisi yani aslilik-fer'îlik ilişkisi kurmadan aynı dava dilekçesinde ileri sürmesine davaların yığılması denir. Bu dava çeşidinde taleplerin tümü birbirinden bağımsız, eş değer ve aynı derecede öneme sahiptir. Her bir talep farklı edimlerin gerçekleştirilmesine yönelmiştir.

14. Önemle vurgulanmalıdır ki; kesinlik sınırının belirlenmesi kamu düzenindendir ve kesinlik sınırı belirlenirken davanın değeri esas alınır. Davanın değeri ise genel anlamıyla, bir davadaki taleplerin toplamıdır.

15. Birleştirilen davalarda, kesinlik sınırı her dava için ayrı ayrı belirlenir (Kuru B., Hukuk Muhakemeleri Usulü, C.V, İstanbul 2001, s. 4514).

16. İhtiyarî dava arkadaşlığında, kesinlik sınırı her dava arkadaşının davası için ayrı ayrı belirlenir (Kuru, B.; s. 4514).

17. Karşılık davada, kesinlik sınırı asıl dava ve karşılık dava için ayrı ayrı belirlenir (Kuru, B.; s. 4514).

18. Somut olayda davacı aynı olaydan kaynaklanan zarar nedeniyle davalı Hazineye karşı olan birden fazla talebini (maddi ve manevi tazminat) aynı davada birleştirmiştir. Objektif dava birleşmesi olarak adlandırılan bu durumda taleplerin her biri ayrı dava olmakla birlikte, tek bir eylemden kaynaklandığından ve görünüşte tek bir hüküm bulunduğundan temyizde kesinlik sınırının tespiti için temyiz edilen maddi ve manevi tazminat tutarlarının toplamları esas alınmalıdır.

19. Hukuk Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sırasında, davanın maddi ve manevi tazminat istemini içerdiği, her iki istemin davaların yığılmasına konu olsa bile, her birinin ayrı dava olma özelliğini yitirmediği, maddi ve manevi tazminat istemlerinin ayrı kalemler olduğu, çoğu zaman tahkikatlarının ve delillerinin toplanma aşamalarında da farklılık bulunduğu, maddi ve manevi tazminata hükmedilebilme koşullarında da farklılık olduğu, maddi ve manevi tazminat taleplerinin iki ayrı dava olduğu, kesinlik sınırının belirlenmesinde maddi ve manevi tazminat miktarlarının ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiği, bu nedenle manevi tazminat talebi yönünden temyize konu edilen kararın miktar itibari ile temyizi kabil nitelikte olmadığı belirtilmişse de, bu görüş Kurul çoğunluğu tarafından yukarıda açıklanan nedenlerle benimsenmemiştir.

20. Hâl böyle olunca yukarıda belirtilen sebeplerle; aynı olaydan kaynaklanan davalarda temyizde kesinlik sınırının belirlenmesinde maddi ve manevi tazminat istemlerinin toplamlarının dikkate alınması gerektiği, bu nedenle fazlaya ilişkin haklar saklı tutularak talep edilen ve Özel Dairece reddedilen maddi ve manevi tazminat miktarlarının toplamı göz önüne alındığında, davacı tarafından temyize konu edilen kararın manevi tazminat yönünden de temyizi kabil nitelikte olduğuna oy çokluğuyla karar verilerek ön sorun aşılmış ve işin esasına geçilmiştir.

Esas Yönünden

21. Dava, 6100 sayılı Kanun’un 46 ncı maddesine dayalı tazminat istemine ilişkindir.

22. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 46 ncı maddesinde sorumluluk nedenleri sınırlı olarak sayılmıştır. Anılan maddede “(1) Hâkimlerin yargılama faaliyetinden dolayı aşağıdaki sebeplere dayanılarak Devlet aleyhine tazminat davası açılabilir:

a) Kayırma veya taraf tutma yahut taraflardan birine olan kin veya düşmanlık sebebiyle hukuka aykırı bir hüküm veya karar verilmiş olması.

b) Sağlanan veya vaat edilen bir menfaat sebebiyle kanuna aykırı bir hüküm veya karar verilmiş olması.

c) Farklı bir anlam yüklenemeyecek kadar açık ve kesin bir kanun hükmüne aykırı karar veya hüküm verilmiş olması.

ç) Duruşma tutanağında mevcut olmayan bir sebebe dayanılarak hüküm verilmiş olması.

d) Duruşma tutanakları ile hüküm veya kararların değiştirilmiş yahut tahrif edilmiş veya söylenmeyen bir sözün hüküm ya da karara etkili olacak şekilde söylenmiş gibi gösterilmiş ve buna dayanılarak hüküm verilmiş olması.

e) Hakkın yerine getirilmesinden kaçınılmış olması.” düzenlemesi bulunmaktadır.

23. Somut olayda 6100 sayılı Kanun’un 46 ncı maddesinde sınırlı sayıda belirtilen sorumluluk sebeplerinden hiçbiri bulunmadığından ve hâkimlerin yargılama faaliyetinden dolayı tazminat şartları oluşmadığından Özel Dairece davanın reddine karar verilmesi yerindedir.

24. Hâl böyle olunca, yapılan açıklamalara, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bilgi ve belgelere, Daire kararında açıklanan gerektirici nedenlere, delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, usul ve yasaya uygun olduğu tespit edilen Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin ilk derece mahkemesi sıfatıyla verdiği kararın onanması gerekir.

III. KARAR

Açıklanan sebeplerle;

Davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin ilk derece mahkemesi sıfatıyla verdiği kararın ONANMASINA,

Harç peşin alındığından harç alınmasına yer olmadığına,

20.12.2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.

"K A R Ş I O Y"

Sayın çoğunluk ile aramızda oluşan uyuşmazlık, 6100 sayılı HMK'nın 110 uncu maddesi kapsamında birden fazla talebin aynı dava dilekçesi ile birlikte dava konusu yapılması, bir başka ifade ile “davaların yığılması” hâlinde kanun yolu denetimi açısından dava değerinin her bir dava için ayrı ayrı mı, yoksa toplam taleplerin mi esas alınacağı noktasında toplanmaktadır.

Öncelikle ilgili mevzuatın neler olduğuna bakılacaktır.

HMK'nın “İstinaf yoluna başvurulabilen kararlar” başlıklı madde 341- (1) …

(2) Miktar veya değeri üç bin Türk Lirasını geçmeyen malvarlığı davalarına ilişkin kararlar kesindir. (Ek cümle: 24/11/2016-6763/41 md.) Ancak manevi tazminat davalarında verilen kararlara karşı, miktar veya değere bakılmaksızın istinaf yoluna başvurulabilir.

(3) Alacağın bir kısmının dava edilmiş olması durumunda üç bin Türk Liralık kesinlik sınırı alacağın tamamına göre belirlenir. 24/11/2016 tarihli ve 6763 sayılı Kanunun 41 inci maddesi ile bu maddenin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralarında yer alan “binbeşyüz” ibareleri “üç bin” şeklinde değiştirilmiştir. Anayasa Mahkemesi’nin 24/2/2022 tarihli ve E.:2021/34, K.:2022/21 sayılı Kararı ile bu fıkranın birinci cümlesi “kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkin davalar” yönünden iptal edilmiştir.

(4) Alacağın tamamının dava edilmiş olması durumunda, kararda asıl talebinin kabul edilmeyen bölümü üç bin Türk Lirasını geçmeyen taraf, istinaf yoluna başvuramaz.

(5) İlk derece mahkemelerinin diğer kanunlarda temyiz edilebileceği veya haklarında Yargıtaya başvurulabileceği belirtilmiş olup da bölge adliye mahkemelerinin görev alanına giren dava ve işlere ilişkin nihai kararlarına karşı, bölge adliye mahkemelerine başvurulabilir.

“Temyiz edilemeyen kararlar” başlıklı madde 362- (1) Bölge adliye mahkemelerinin aşağıdaki kararları hakkında temyiz yoluna başvurulamaz: a) Miktar veya değeri kırk bin Türk Lirasını (bu tutar dâhil) geçmeyen davalara ilişkin kararlar…..

(2) Birinci fıkranın (a) bendindeki kararlarda alacağın bir kısmının dava edilmiş olması durumunda, kırk bin Türk Liralık kesinlik sınırı alacağın tamamına göre belirlenir. Alacağın tamamının dava edilmiş olması hâlinde, kararda asıl talebinin kabul edilmeyen bölümü kırk bin Türk Lirasını geçmeyen tarafın temyiz hakkı yoktur. Ancak, karşı taraf temyiz yoluna başvurduğu takdirde, diğer taraf da düzenleyeceği cevap dilekçesiyle kararı temyiz edebilir.

“Davaların Yığılması” başlıklı madde 110- (1) Davacı, aynı davalıya karşı olan, birbirinden bağımsız birden fazla asli talebini, aynı dava dilekçesinde ileri sürebilir. Bunun için, birlikte dava edilen taleplerin tamamının aynı yargı çeşidi içinde yer alması ve taleplerin tümü bakımından ortak yetkili bir mahkemenin bulunması şarttır.

HMK Madde 110 Gerekçesi

Bu maddede, Türk hukuk uygulamasında son derece önemli bir yeri bulunan kümülatif dava yığılması Tasarıda benimsenen adıyla “davaların yığılması” kurumu düzenlenmiştir.

Davacının, aynı davalıya karşı olan birbirinden bağımsız birden fazla talebini, aralarında bir derecelendirme ilişkisi yani aslîlik–ferîlik ilişkisi kurmadan aynı dava dilekçesinde ileri sürmesine davaların yığılması denir. Bu dava çeşidinde taleplerin tümü birbirinden bağımsız, eşdeğer ve aynı derecede öneme sahiptir. Her bir talep farklı edimlerin gerçekleştirilmesine yönelmiştir. Görünüşte tek dava, gerçekte ise talep sayısınca dava mevcuttur. Yine, görünüşte tek hüküm, gerçekte ise talep sayısınca hüküm mevcuttur. Mahkeme, taleplerin tümü hakkında ayrı ayrı karar vermek ve bunları hüküm fıkrasında göstermek zorundadır. Mahkemenin, taleplerin tümü hakkında tek ve aynı şekilde karar verme zorunluluğu yoktur. Dava şartları, her bir talep bakımından ayrı ayrı belirlenir. Ayrıca, birlikte ileri sürülen talepler arasında hukukî veya ekonomik bir bağın bulunması da şart değildir.

Davaların yığılmasının varlığı hâlinde, tek müşterek olan husus, delillerin ikâmesi ile tahkikat aşamasıdır. Sözü edilen kurum, son işaret edilen nokta sebebiyle usul ekonomisi ilkesinin gerçekleştirilmesine büyük ölçüde katkıda bulunur.

Maddede ayrıca, davaların yığılmasının yani kümülatif dava yığılmasının koşullarının neler olduğu da gösterilmiştir. Buna göre, davaların yığılmasının yani kümülatif dava yığılmasının ortaya çıkabilmesi için varlığı gereken koşullar şunlardır:

a) Davacının aynı davalıya karşı ileri sürebileceği birden fazla talep olacak,

b) Birlikte ileri sürülen taleplerin tümü aynı yargı çeşidi içinde yer alacak,

c) Talepler arasında bir aslîlik–ferîlik ilişkisi kurulmamış olacak,

ç) Taleplerin tümü bakımından geçerlilik taşıyan bir ortak yetkili mahkeme bulunacak.

7036 sayılı Kanunun

madde 7- (1) İş mahkemelerinde basit yargılama usulü uygulanır. (2) Davaların yığılması hâlinde, her bir talebe ilişkin vakıalar bakımından ispat yükü ve deliller ayrı ayrı değerlendirilir.

Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin M.10…

(4) Manevi tazminat davasının, maddi tazminat veya parayla değerlendirilmesi mümkün diğer taleplerle birlikte açılması durumunda; manevi tazminat açısından avukatlık ücreti ayrı bir kalem olarak hükmedilir.

Yargıtay Hukuk Daireleri örnek kararları:

1. Hukuk Dairesinin; 2022/7148 Esas, 2023/3922 Karar 04.07.2023 tarihli tapu iptal tescil ve ecrimisile ilişkin kararı “muris muvazaası hukuki nedenine dayalı olarak pay oranında açılan tapu iptali-tescil ve ecrimisil davalarında, davacılar arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunmayıp ihtiyari dava arkadaşlığı bulunduğundan, dava değerinin davayı açan mirasçı veya mirasçıların her birinin payına isabet eden değer olacağı, ayrıca tapu iptal-tescil ve ecrimisil davalarının ayrı davalar olması nedeniyle temyize esas dava değerinin ayrı ayrı değerlendirileceği açıktır.”

2. Hukuk Dairesinin; 2022/2241 Esas, 2023/1661 Karar 06.04.2023 tarihli mal rejimi ve ziynet eşyasına ilişkin kararı “Somut olayda, davacı-davalı kadının asıl dava dilekçesinde birbirinden bağımsız birden fazla asli talebini, aynı dava dilekçesinde ileri sürerek dava açtığı, diğer bir deyişle davaların yığılması şeklinde davacı-davalı kadının ziynet eşyaları ve mal rejiminin tasfiyesinden kaynaklı iki ayrı bağımsız davasının bulunduğu anlaşılmakla, asıl davada her bir dava için ayrı ayrı vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken, kabul oranına göre davacı-davalı kadın lehine tek vekâlet ücretine hükmedilmesi de hatalı olmuş, bozmayı gerektirmiştir.”

2. Hukuk Dairesinin; 2014/17431 Esas, 2015/10118 Karar 13.05.2015 tarihli kararı “a-Davacı tarafından açılan boşanma davasının kabulüne, ziynet alacağı talebinin ise reddine karar verilmiş; davacı bu hükmü temyiz etmemiş, hükmün davalı tarafından, boşanma hükmü yönünden temyiz edilmesi üzerine, davacı, temyiz dilekçesine cevabında, ziynet alacağı talebinin reddine ilişkin itirazlarını bildirerek katılma yoluyla temyiz isteğinde bulunmuştur. Ziynet alacağı davası, bağımsız bir dava niteliğindedir. Bağımsız nitelikteki davalardan biri hakkında taraflardan birinin temyizi, o tarafın temyiz etmediği dava yönünden, diğer tarafa katılma yoluyla temyiz hakkı vermez. Davacı, ziynet alacağı davası hakkında verilen hükmü temyiz etmediğine göre, davalının boşanma davasına ilişkin temyizi üzerine, temyize cevabında artık ziynet alacağı davası hakkında kurulan hükme karşı temyiz itirazlarını ileri sürme hakkını kaybetmiştir. Bu sebeple davacının, ziynet alacağı kararına ilişkin katılma yoluyla temyiz isteğinin reddine karar verilmesi gerekmiştir.”

3. Hukuk Dairesinin; 2022/5172 Esas, 2022/6989 Karar sayılı 26.09.2022 tarihli kararı “ Davaların yığılması söz konusu olduğunda, görünüşte tek dava, gerçekte ise talep sayısınca dava mevcuttur. Her bir talep için dava dilekçesinde vakıaların ayrı ayrı belirtilmesi ve ispat edilmesi gerekir. Mahkeme de her bir talep hakkında ayrı ayrı inceleme yapacaktır, taleplerden birinin kabulüne diğerinin ise reddine karar verebilir. Yani, görünüşte tek hüküm, gerçekte ise talep sayısınca hüküm mevcuttur. Mahkeme, taleplerin tümü hakkında ayrı ayrı karar vermek ve bunları hüküm fıkrasında göstermek zorundadır. Mahkemenin, taleplerin tümü hakkında tek ve aynı şekilde karar verme zorunluluğu yoktur. Dava şartları, her bir talep bakımından ayrı ayrı belirlenir (Pekcanıtez Usul, Medeni Usul Hukuku, C. II, İstanbul 2017, s.1093). Davanın değeri ise genel anlamıyla, bir davadaki taleplerin toplamıdır. Somut olayda davacı aynı olaydan kaynaklanan zarar nedeniyle davalılara karşı olan birden fazla talebini (maddi vemanevi tazminat) aynı davada birleştirmiştir. Objektif dava birleşmesi olarak adlandırılan bu durumda taleplerin her biri ayrı dava olmakla birlikte, görünüşte tek bir hüküm bulunduğundan temyizde kesinlik sınırının tespiti için temyiz edilen maddi ve manevi tazminat tutarlarının toplamları esas alınmalıdır.” demektedir.

4. Hukuk Dairesinin; 2021/8172 Esas, 2022/1849 Karar sayılı 08.02.2022 tarihli kararında “ihtiyari dava arkadaşı olan davacıların her birinin destekten yoksun kalma tazminatı talebinde bulunmuş olması, her birinin davasının diğerinden bağımsız olması ve aralarında ihtiyari dava arkadaşlığı bulunanların usul ekonomisi ilkesi dikkate alınarak birlikte dava açtıkları durumda da esasen birden fazla dava olduğu dikkate alınarak her bir davacı yönünden lehine hükmedilen tazminat miktarına göre ayrı ayrı vekalet ücreti verilmesi, gerekirken yazılı şekilde hükmedilen tazminat toplamı üzerinden tek vekalet ücretine hükmedilmesi doğru olmamıştır.”

Yine aynı Dairenin; 2021/23732 Esas, 2022/12941 Karar sayılı 25.10.2022 tarihli kararında “2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.

Davacılar arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunmadığı, aralarında ihtiyari dava arkadaşlığı bulunanların usul ekonomisi ilkesi dikkate alınarak birlikte dava açtıkları durumda da esasen birden fazla dava olduğu dikkate alınarak her bir davacı yönünden lehine hükmedilen tazminat miktarına göre kendisini vekille temsil ettiren davacı taraf lehine; reddedilen her bir dava yönünden de kendisini vekille temsil ettiren davalı taraf lehine ayrı ayrı vekalet ücreti takdir edilmesi gerekmektedir.

Somut olayda, mahkemece her bir davacı yönünden kabul edilen manevi tazminat tutarları dikkate alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacılar yararına ayrı ayrı vekalet ücreti takdiri gerekirken kabul edilen toplam manevi tazminat miktarı üzerinden tek bir vekalet ücretine hükmedilmesi ve reddedilen her bir dava (manevi) yönünden de kendisini vekille temsil ettiren davalı Ceylan Eroğul lehine ayrı ayrı vekalet ücreti takdiri gerekirken reddedilen toplam manevi tazminat miktarı üzerinden tek bir vekalet ücretine hükmedilmesi doğru değil bozma nedeni ise de; bu yanılgıların giderilmesi yargılamanın tekrarını gerektirir nitelikte görülmediğinden, kararın 6100 sayılı HMK'nın 370/2. maddesi uyarınca düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.”

5. Hukuk Dairesinin; 2023/2048 Esas, 2023/9811 Karar sayılı 26.10.2023 tarihli kararında “Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin davada…

Karar tarihinde yürürlükte bulunan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince, miktar veya değeri her paydaş için 107.090,00 TL'yi geçmeyen davalara ilişkin olarak Bölge Adliye Mahkemesi kararları kesin olup, bu kararlar aleyhine temyiz yoluna başvurulamaz.

Mahkemece hükmedilen ecrimisil bedeli Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı olan 107.090,00 TL’nin altında kalmaktadır. Bu nedenle; hükmedilen ecrimisil bedeli yönünden davalı idare vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.”

6. Hukuk Dairesinin; 2022/4673 Esas, 2023/3134 Karar sayılı 04.10.2023 tarihli kararında; “Miktar veya değeri kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihai kararlar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 362 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanunun 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanunun 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.

Dosya içeriğine göre hüküm altına alınan ve davalı vekilince temyize konu edilen maddi tazminat miktarı 90.286,03 TL ve manevi tazminat miktarı 30.000,00 TL olup, maddi ve manevi tazminat taleplerinin aynı dava dilekçesinde ve birlikte ileri sürülmesi halinde dahi davaların yığılması ilkesi gereğince müstakil dava niteliği değişmeyeceğinden her bir talep ayrı ayrı değerlendirilmekle, Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibari ile temyiz kesinlik sınırı olan 107.090,00 TL’ nin altında kalmaktadır.”

7. Hukuk Dairesinin; 2023/8 Esas, 2023/1504 Karar sayılı 14.03.2023 tarihli kararında “Kural olarak ecrimisil davalarında, davacılar arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunmadığı, objektif dava birleşmesinin söz konusu olduğu, her bir davacının ayrı ayrı dava açarak ecrimisil talep etme hakkı olduğundan temyiz sınırının her davacı için ayrıca belirlenmesi gerekir.”

8. Hukuk Dairesinin; 2018/12070 Esas, 2020/5407 Karar sayılı 24.09.2020 tarihli kararında “Dava ecrimisil ve alacak istemine ilişkindir.

1. Davalılar vekilinin ecrimisil bedeline ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesinde,

Bilindiği üzere; 1086 sayılı HUMK'un 5219 sayılı Yasa ile değişik 427/2. maddesi uyarınca 01.01.2014 tarihinden itibaren 1.890,00 TL'den az olan davalara ait yerel mahkeme kararlarına karşı temyiz yoluna gidilemeyeceği öngörülmüştür. Karar davalılar vekilince temyiz edilmiş ise de davalılar F. T., M. T. ve Ş. T. aleyhine hükmedilen toplam ecrimisil tutarının (1.645,59 TL) temyiz kesinlik sınırı olan 1.890,00 TL'nin altında kaldığı açıktır.”

10. Hukuk Dairesinin; 2022/9862 Esas, 2023/10020 Karar sayılı 19.10.2023 tarihli kararında “Dava maddi ve manevi tazminat talebine ilişkindir…

1.Miktar veya değeri kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihai kararlar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 362 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanun’un 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanun’un 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nu 110 uncu maddesi kapsamında dava yığılması (objektif dava birleşmesi) kapsamında her bir talebin ayrı bir dava olduğu ve ayrı ayrı hüküm ve sonuç doğuracağı açıktır.

2.Dosya içeriğine göre, Bölge Adliye Mahkemesinin 30.03.2022 tarihli kararında davacı lehine 40.000,00 TL manevi tazminata hükmedildiği ve bu tutarın Bölge Adliye Mahkemesi karar tarihi itibari ile kesinlik sınırı olan 107.090 TL’nin altında kaldığı anlaşıldığından, davalının bu kısma yönelik temyiz itirazlarının aşağıdaki şekilde reddine karar verilmiştir….

maddi tazminat talepleriyle ilgili temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı görülmüştür.”

11. Hukuk Dairesinin; 2016/14880 Esas, 2018/6034 Karar sayılı 04.10.2018 tarihli kararında “ Dava, hava taşımacılığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir…Davacılar, esasen ayrı ayrı dava edebilecekleri ve her biri ayrı bir davaya konu olabilecek maddi ve manevi tazminat taleplerini tek bir dava içerisinde talep etmiştir. Davacıların davalıya karşı ileri sürebileceği farklı istemlerini tek bir davada ileri sürmesi mümkün olup, bu duruma objektif dava birleşmesi denilmektedir. Objektif dava birleşmesi söz konusu olduğunda, yukarıda anılan kanun hükmüyle belirlenen kesinlik sınırının, hükmedilen toplam tutara göre değil, davacı ve talep başına hükmedilen tutara göre belirlenmesi gerekmektedir. Bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde, davalı aleyhine kabul edilen ve her bir davacı için ayrı ayrı hükmedilen maddi ve manevi tazminat tutarlarının temyiz kesinlik sınırı altında kaldığı anlaşılmaktadır. Kesin olmayan kararlarının temyiz istemleri hakkında mahkemece bir karar verilebileceği gibi, 01.06.1990 gün, ¾ sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca Yargıtay tarafından da temyiz isteminin reddine karar verilebileceğinden, davalı vekilinin temyiz isteminin reddine karar vermek gerekmiştir.”

HGK'nın; 2019/768 Esas, 2021/361 Karar sayılı 30.03.2021 tarihli kararında “17. Gerekçesi açısından bugün de geçerliliğini koruyan 07.02.1945 tarihli ve 1944/19E.,1945/4 K. sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere; dava dilekçesinin talep sonucu bölümünde davacı, neye karar verilmesini (başka bir ifade ile davalının neye mahkum edilmesini) istediğini açıkça yazar. Kuşkusuz talebin birden fazla kalemleri kapsaması hâlinde de davacının talep sonucu, asıl talep ve yardımcı (fer'i) talepler olmak üzere iki bölümden oluşur. Davacının birden fazla davasını aynı dava dilekçesi ile açması hâlinde, bu durum "objektif dava birleşmesi" olarak tanımlanır ve davacının, her davaya ait talep sonucunu açıkça ve ayrı ayrı göstermesi gerekir (Kılıç, Açıklamalı İçtihatlı Hukuk Muhakemeleri Kanunu, Ankara 2011, C.I, s. 1454).

18. Doktrinde objektif dava birleşmesi ya da kümülatif dava yığılması olarak adlandırılan bu kurum, HMK’da “davaların yığılması” terimi benimsenerek düzenlenmiştir. Davaların yığılmasının usul ekonomisine ve çelişkili kararlar verilmesini engellemeye hizmet ettiği kabul edilmektedir.

19. Davacının aynı davalıya karşı olan birbirinden bağımsız birden fazla talebini, aralarında bir derecelendirme ilişkisi yani aslilik-fer’ilik ilişkisi kurmadan aynı dava dilekçesinde ileri sürmesine davaların yığılması denir. Bu dava çeşidinde taleplerin tümü birbirinden bağımsız, eş değer ve aynı derecede öneme sahiptir. Her bir talep farklı edimlerin gerçekleştirilmesine yönelmiştir.

20. Davaların yığılması söz konusu olduğunda, görünüşte tek dava, gerçekte ise talep sayısınca dava mevcuttur. Her bir talep için dava dilekçesinde vakıaların ayrı ayrı belirtilmesi ve ispat edilmesi gerekir. Mahkeme de her bir talep hakkında ayrı ayrı inceleme yapacaktır, taleplerden birinin kabulüne diğerinin ise reddine karar verebilir. Yani, görünüşte tek hüküm, gerçekte ise talep sayısınca hüküm mevcuttur. Mahkeme, taleplerin tümü hakkında ayrı ayrı karar vermek ve bunları hüküm fıkrasında göstermek zorundadır. Mahkemenin, taleplerin tümü hakkında tek ve aynı şekilde karar verme zorunluluğu yoktur.

Dava şartları, her bir talep bakımından ayrı ayrı belirlenir (Pekcanıtez Usul, Medeni Usul Hukuku, C. II, İstanbul 2017, s.1093 ).

21. Önemle vurgulanmalıdır ki; kesinlik sınırının belirlenmesi kamu düzenindendir ve kesinlik sınırı belirlenirken davanın değeri esas alınır. Davanın değeri ise genel anlamıyla, bir davadaki taleplerin toplamıdır.

22. Birleştirilen davalarda, kesinlik sınırı her dava için ayrı ayrı belirlenir (Kuru B., Hukuk Muhakemeleri Usulü, C.V, İstanbul 2001, s. 4514).

23. İhtiyarî dava arkadaşlığında, kesinlik sınırı her dava arkadaşının davası için ayrı ayrı belirlenir (Kuru, B.; s. 4514).

24. Karşılık davada, kesinlik sınırı asıl dava ve karşılık dava için ayrı ayrı belirlenir (Kuru, B.; s. 4514).

25. Somut olayda davacı aynı olaydan kaynaklanan zarar nedeniyle davalıya karşı olan birden fazla talebini (maddi ve manevi tazminat) aynı davada birleştirmiştir. Objektif dava birleşmesi olarak adlandırılan bu durumda taleplerin her biri ayrı dava olmakla birlikte, görünüşte tek bir hüküm bulunduğundan temyizde kesinlik sınırının tespiti için temyiz edilen maddi ve manevi tazminat tutarlarının toplamları esas alınmalıdır.” demektedir.

Gerek HGK'nın gerekse özel dairelerin kararları doğrultusunda davaların yığılması bakımından kısaca şu sonuçları çıkarabiliriz.

1-Bu dava çeşidinde taleplerin tümü birbirinden bağımsız, eşdeğer ve aynı derecede öneme sahiptir.

2-Görünüşte tek dava, gerçekte ise talep sayısınca dava vardır. Her bir davanın ispat şekli farklı olabilir. Özellikle birden fazla hukuki sebebe dayalı tapu iptal tescil, müdahalenin meni ile birlikte açılan ecrimisil, maddi tazminat ile birlikte açılan manevi tazminat, boşanma ve buna ekli tazminat istekleri v.b.

3-Mahkeme her bir talep hakkında ayrı ayrı karar vermek ve bunları hüküm fıkrasında göstermek zorundadır.

4-Dava şartları her bir talep bakımından ayrı ayrı belirlenir.

5-Tek müşterek husus delillerin ikâmesi ve tahkikat aşamasıdır. Başkaca ortak bir nokta olmak zorunda değildir.

6-Özellikle maddi ve manevi tazminatın birlikte istenmesi hâlinde her bir talep için ayrı ayrı vekâlet ücretine hükmedilmelidir.

7-Manevi tazminat bakımından istinaf incelemesinde değer söz konusu değildir, temyiz incelemesinde ise böyle bir muafiyet bulunmamaktadır.

Yukarıda da belirtildiği üzere gerek Yargıtay özel daireleri, gerekse Hukuk Genel Kurulu, davaların yığılması (objektif dava birleşmesi)na ilişkin kuralları doğru olarak koymuştur. Ne var ki buradan hareketle maddi ve manevi zararlara ilişkin taleplerin aynı dilekçe ile birlikte istenmesi hâlinde, bu talepler bakımından davaların yığılması kabul edilmekle beraber temyiz kesinlik sınırının tespitinde gerek 3. Hukuk Dairesi, gerekse HGK farklı sonuca ulaşmaktadır. Davanın tüm aşamalarında bağımsız bir dava olan herhangi bir talebin, temyiz aşamasında dava değeri esas alındığında bağımsızlığını kabul etmeyerek, birlikte görüldüğü davanın değerine eklemlemenin mantığını anlamak tarafımca mümkünolmamıştır. Ayrıca HGK'nın ilgili kararında sayın çoğunluk bu uygulamanın yasal dayanağını da doyurucu bir şekilde ortaya koyamamıştır. Karar içeriğinde anlatılanların hemen hemen tamamı davaların yığılması ilkesine uygun iken “Davanın değeri ise genel anlamıyla, bir davadaki taleplerin toplamıdır.” şeklindeki cümlenin belirlenen ilkelere uygun düştüğünü söylemek mümkün olmayacaktır.

Diğer yandan, bilindiği ve yukarıda Dairelerce istikrarlı bir şekilde vurgulandığı üzere objektif dava birleşmesinde her bir talep ayrı dava konusu yapılıp ayrı bir dosya ile de takip edilebilecek, gerekirse bu ayrı dosyalar birleştirilecek veya lüzumu hâlinde tefrik edilerek ayrı dosyalar hâlinde görülebilecektir.

Taleplerden her birinin ayrı dosyalar ile dava konusu yapılması hâlinde temyiz kesinlik sınırı talep edilen dava değeri olup, bir başka dosyanın dava değeri ile toplanması mümkün olmadığı gibi, bu dosyaların birleşmesi hâlinde dahi, birleşen her bir dosyanın dava değeri ayrı ayrı ele alınacak ve temyiz kesinlik sınırı buna göre belirlenecektir. Birlikte açılan davaların tefriki hâlinde de aynı kural geçerli olacaktır. Hâl böyle iken aynı dilekçe ile birlikte istenip davaların yığılması kurumuna tâbi olan taleplerden maddi ve manevi talebin dava değerlerinin toplamını esas almak, ilgililer bakımından bir takım eşitsizliklere sebep olacak ve bu da “yargı önünde eşitlik” ilkesine aykırılık teşkil edecektir.

Örneklendirecek olursak;

a- Bir kişinin aynı anda haksız saldırısına uğrayan iki kişiden biri fazlaya ilişkin haklarını saklı tururak 100,00 TL maddi tazminat ile 10.000,00 TL de manevi tazminat istemesi hâlinde bu şahsın talebinin reddi hâlinde temyiz yolu açık olacaktır. Diğer şahıs ise maddi tazminat istemeyerek yalnız 200.000,00 TL manevi tazminat istese ve bu talep reddedilse, temyiz yolu kapalı olacağı için temyiz denetiminden mahrum kalacaktır.

b-Yine bir kişinin saldırısına uğrayan iki kişinin her biri ayrı ayrı dava açarak fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 100,00 TL maddi 10.000,00 TL de manevi tazminat istesinler. Bu şahısların davaları ayrı ayrı mahkemelerde görülsün ve mahkemelerden biri maddi ve manevi tazminata ilişkin davayı tefrik ederek ayrı dosyalar hâline getirip görmek suretiyle maddi tazminatı sonuçlandırıp manevi tazminat bakımından yargılamaya devam etsin. Bu davada maddi tazminat bakımından sonuçlanan dava fazlaya ilişkin haklar saklı tutulduğu için temyiz denetiminden geçecek, manevi tazminata ilişkin dava ise tefrik edilmesi nedeniyle temyiz denetiminden geçemeyecek, temyiz talebi değerden reddedilecektir. Diğer mahkeme ise davaları tefrik etmediği için temyiz aşamasında maddi ve manevi tazminat toplamı esas alınacak, maddi tazminat bakımından fazlaya ilişkin haklar saklı tutulduğu için manevi tazminat talebi de temyiz incelemesine tâbi olacaktır. Malumdur ki bu eşitsizliği, manevi tazminat talebinin reddine ilişkin kararın temyiz isteği, değerden reddedilen davacıya anlatmak mümkün olmayacaktır.

c-Yine aynı şekilde fazlaya ilişkin hakları saklı tutularak 1.000,00'er TL maddi ve 10.000,00'er TL manevi tazminat talep eden ve aynı dilekçe ile birlikte dava açan iki şahsın dosyaları Yargıtaya geldiğinde, davacılardan biri maddi tazminat talebine ilişkin temyiz isteğinden vazgeçse, bu temyiz talebi feragat nedeniyle, manevi tazminat talebine ilişkin temyiz talebi de kesinlik nedeniyle reddedilecek, diğer davacının manevi tazminat isteğine ilişkin temyiz talebi incelenecek, belki de manevi tazminat talebinin reddinin yerinde olmadığı gerekçesiyle bozma yapılabilecektir.

d-Aynı haksız saldırı sonucu aynı davalıya karşı aynı dilekçe ile birlikte dava açan mağdurlardan biri “fazlaya ilişkin haklarım saklı kalmak kaydıyla maddi ve 5.000,00 TL manevi tazminat talep ediyorum” dese, diğeri de maddi tazminattan bahsetmeyerek “50.000,00 TL manevi tazminat istiyorum” dese, her iki davacının da davalarının reddi hâlinde Hukuk Genel Kurulunun bu uygulaması karşısında ilk davalının temyiz talebi kabul edilerek incelenecek, ikinci davacının ise temyiz talebi kesinlik nedeniyle reddedilecektir. Zira davacılar arasında ihtiyarî dava arkadaşlığı vardır. Hele hele temyiz incelemesi hâlinde bir de “ manevi tazminatın kabulü gerekirken” diye bozma yapılması hâlinde davacılar açısından bu çelişkiyi anlatmak hiç mümkün olmayacaktır. Böyle bir durumda olması gereken manevi tazminat açısından her iki davacının talebinin de miktarın temyiz sınırı altında kalması nedeniyle reddi olmalıdır.

Bu örneklerde de görüldüğü üzere yasal düzenlemelerden uzaklaşarak takdiri değerlendirmelerle, temyiz sınırın belirlenmesinde maddi ve manevi taleplerin toplamı esas alınarak temyiz incelemesi yapmak vatandaşların yargı önünde eşitliği ilkesini bozacak yargıya olan güvenini de sarsacaktır.

Taleplerin birlikte değerlendirilmesinin Yargı yolu bakımından güvence olduğu, bu nedenle lehe değerlendirme yapılması gerektiği yönündeki görüşe gelince, bilindiği üzere temel hak ve hürriyetler kanunla sınırlandırılırlar. HMK'nın 341 inci maddesi istinaf kanun yolu bakımından, 362 nci maddesi ise temyiz kanun yolu bakımından sınırlama getirmiştir. Bu yasa maddelerinin Anayasaya aykırılığı da ileri sürülmemiştir. Bir kanun hükmü Anayasa Mahkemesince iptal edilmediği sürece herkese eşit olarak uygulanmalı, davacılar açısından, özellikle kanun yolu denetiminde, kesinlik sınırı açısından takdiri bir uygulama ile eşitsizlik yaratılmamalı, vatandaşın yargıya ve adalete olan ... duygusu sarsılmamalıdır.

Açıklanan bu nedenlerle maddi ve manevi tazminat taleplerinin davaların yığılması kurumu çerçevesinde birlikte ileri sürülmesi hâlinde dahi ayrı ayrı davalar olmaları nedeniyle temyiz kesinlik sınırı bakımından da ayrı ayrı değerlendirilerek manevi tazminata ilişkin temyiz talebinin kesinlik nedeniyle reddedilmesi düşüncesinde olduğumdan Sayın Çoğunluğun aksi yöndeki görüşüne katılmıyorum.

2023_775

.pdf

PDF dosyasını indir • 26.30MB